Opracował Dr inż. Michał Sułkowski MCZiZP

Raport z badań pt: Przeprowadzenie badań emisji dla wkładu kominkowego w rzeczywistych warunkach eksploatacji (03.2022 – Zabrze IChPW) został opracowany przez zespół pod kierownictwem dr inż. Katarzyny Matuszek na zlecenie firmy HAJDUK Agnieszka i Dariusz Nasińscy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k., ul. Kasprzaka 6F, 66-400 Gorzów Wlkp.

Wkład został zamontowany do testów na stanowisku pomiarowym w siedzibie firmy Zleceniodawcy, doposażonym w mobilną aparaturę pomiarową będącą na wyposażeniu Laboratorium Technologii Spalania i Energetyki IChPW. Przeprowadzono sześć cykli pomiarowych różniących się gatunkiem, masą i wilgotnością drewna dostarczanego do komory paleniskowej wkładu kominkowego w kolejnych załadunkach. Podczas palenia prowadzono pomiary 02, CO, CO2, SO2, NOx, pobierano próbki spalin do oznaczenia emisji pyłu i równocześnie gazu w celu oznaczenie emisji 16 węglowodorów aromatycznych w tym benzo[a]pirenu. Rejestrowano temperaturę spalin, ciąg kominowy i parametry otoczenia. Badania nie obejmowały rejestracji sprawności ogrzewacza pomieszczeń oraz wyznaczania emisji OGC.

1. Metodyka badań

Można założyć, że przedstawione badania palenia w warunkach rzeczywistych były prowadzone zgodnie z instrukcją obsługi dostarczaną do urządzenia ze znakiem CE jako zgodnym z normą EN 1322, tj. w sposób analogiczny do sposobu podanego w normie, przy czym zastosowano inny układ pomiarowy i wprowadzono zróżnicowanie jakości paliwa. Ponieważ wymieniona norma produktowa nie przewiduje oznaczenia zawartości pyłu, a Producent zadeklarował wartość emisji pyłu na poziomie 10 mg/m3, co jest zapisane na tabliczce znamionowej bez wskazania metody oznaczenia. Zgodnie z komunikatem Komisji z 2017 roku do momentu wprowadzenia zharmonizowanej wersji normy EN 16510-1 obowiązuje norma dotychczasowa EN 16510: 2013, w której metoda oznaczania pyłu PM jest identyczna jak w obowiązującej obecnie normie PN-EN 16510-1:2018. Nowa harmonizowana norma zostanie wkrótce publikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zgodnie z art. 9 i 10 dyrektywy 2009/125/WE jako norma EN 16510-1:2022, która podaje zarówno metodę oznaczania stężenia pyłu PM w spalinach metodą gorącego filtra, jak i wymagane poziomy wskaźników emisji zharmonizowane z Ekoprojektem.

Naszym zdaniem zastosowanie wkładu kominkowego w tak intensywny sposób – tj. spalenie 16 kg drewna w ciągu 4 h i usuniecie żaru i nadmiaru popiołu świadczy o tym, że pozostała część niedopalonego drewna, a równocześnie to oznacza, że sprawność była obniżona w porównaniu z badaniami certyfikującymi, w których osiągnięto 85% sprawności.

Nie możemy się zgodzić z wprowadzonym przez autorów Raportu z badań określeniem, że urządzenia starszego typu charakteryzują się duża bezwładnością, natomiast jest dla wszystkich oczywiste, że rozwój technologii ogrzewaczy pomieszczeń od ponad 20 lat ma na celu zwiększenie ich sprawności, co przekłada się na obniżenie emisji zanieczyszczeń tak, że obecnie nowoczesne urządzenia osiągają sprawność energetyczną powyżej 85%.

Nie możemy również zgodzić się z opinią, że badany wkład kominkowy należy do: „sprawdzonych zgodnie z normami przedmiotowymi w notyfikowanych laboratoriach badawczych i spełniających kryteria dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe, tzw. „ekoprojekcie” dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń” , ponieważ wkład rzeczywiście został przebadany zgodnie z normą produktową PN-EN 13229:2002, ale poziom emisji wszystkich wymaganych zanieczyszczeń i mocy nominalnej nie został potwierdzony zgodnie z wymaganiami Dyrektywy, tj. zgodnie z normą EN 16510-1 (tak jak to określono we wzmiankowanym Komunikacie Komisji). Obecnie norma zharmonizowana jest w fazie głosowania w ostatecznej wersji do 13.09.2022 (prPN-prEN 16510-1E:2022 Mieszkaniowe urządzenia spalające paliwo stałe — Część 1: Wymagania ogólne i metody badań).

W związku z tym wszystkie porównania badanego parametrów podanych na tabliczce znamionowej wkładu kominkowego i rezultatów uzyskanych w warunkach rzeczywistych można stosować, zakładając, że otrzymany poziom sprawności energetycznej jest większy niż 85%. Niestety ten parametr nie został podany w Raporcie. Dodatkowo, chcielibyśmy zwrócić uwagę, że warunki rzeczywiste to nie tylko zbudowanie układu pomiarowego w przedstawiony Raporcie sposób, inny niż wymagania normy i zastosowanie w dwóch paleniach paliwa o podwyższonej wilgotności, ale również powinno się prowadzić badania przy większym i mniejszym niż 12 Pa ciągu oraz przy różnych wielkościach załadunku (np. wskazanych w instrukcji).

Uzyskane wyniki badań przedstawiono w zbiorczej tabeli 6.2, która jest rozszerzeniem tabeli opublikowanej przez Dr Krystynę Kubicę a także była przedstawiona na konferencji w Gdańsku przez Prof. Roberta Kubicę. Poniżej tabela z publikacji internetowej:

Dr inż. Krystyna Kubica Ekspert PIE, emerytowany pracownik IChPW w Zabrzu i ITC Politechniki Śląskiej w Gliwicach

Oraz tabela 6.2 z Raportu w raz z podaniem źródeł danych:

Poniżej podajemy uwagi do danych źródłowych podanych w tabeli 6.1:

1. US EPA 1996; AP-42 Compilation – bez uwag

2. Wskaźniki dla kominków spełniających wymagania ekoznakowania, dane z lat 2004-2011 według EIG EMEP – jest to wskaźnik z TSP kondensatem na podstawie badań podany w Tier 2

3. Zagregowane wskaźniki dla uproszczonej metody inwentaryzacji z wykorzystaniem sumarycznej ilości zużytego paliwa (na podstawie danych z lat 2004-2011), EMEP guidebook 2019. Jest to równocześnie wskaźnik dla metody dokładnej Tier 2 podany jako wskaźnik dla ogrzewaczy pomieszczeń tradycyjnych, czyli o sprawności energetycznej poniżej 55%, opracowany na podstawie opublikowanych badań (Glasius 2005) metodą tunelu rozcieńczającego, czyli z kondensatem.

4. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń ze spalania paliw dla źródeł o nominalnej mocy cieplnej do 5 MW, zastosowane do automatycznego wyliczenia emisji w raporcie do Krajowej bazy za 2020 rok – wskaźnik błędny, mieszany jak uznano w ramach ustaleń z KOBiZE na Grupie Roboczej

5. Opracowanie wskaźników emisji dla źródeł spalania paliw stałych w sektorze komunalno-bytowym. MODUŁ I, MODUŁ li oraz MODUŁ Ili. Zabrze, 2021 – Wskaźnik ten jest obliczony dla ogrzewaczy pomieszczeń zgodnych z Ekoprojektem bez kondensatu na podstawie wymagań Ekoprojektu to jest oznaczony metoda laboratoryjną według EN 16510-1 po przeliczeniu ze stężeniem 40 mg/m3 . W rzeczywistości w Raporcie źródłowym podano uśredniony i zaglomerowany wskaźnik z kondensatem na poziomie powyżej 700 g/GJ z kondensatem, bazując na autorskiej metodzie oszacowania bez przeprowadzenia jakichkolwiek badań weryfikujących.

6. Średnie wyniki badań przeprowadzonych przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Kominki i Piece – W tabeli wyników badań OSKP suma WWA wynosiła 233,6, a w omawianym Raporcie 243,5 mg/m3 średnio, a benzo[a]pieren jest na podobnym poziomie 0,47 i 0,2 mg/m3 . Badania były prowadzone według tej samej normy ISO 11338-1:2003, ISO 11338-2:2003. Wyniki badań są bardzo zbliżone pomimo zróżnicowania urządzeń i sposobu palenia.

Wniosek

Przyjęta metodyka badań jest przykładem dobrego kierunku działań w celu weryfikacji stosowanych w POP i modelowaniu wskaźników emisji pyłu. Zgodnie z wzorcami badań w innych krajach (np. program „be real”) powinno się te badania uzupełnić o pomiary OGC oraz wyznaczanie sprawności urządzenia nawet za pomocą typowych urządzeń półautomatycznych stosowanych przez zdunów i kominiarzy. Badania odzwierciedlające warunki rzeczywiste powinny obejmować nie tylko różne rodzaje i wilgotność paliwa, ale także różne jego ilości i zmienność ciągu kominowego.

Podawanie w tabelach wyników badań w warunkach rzeczywistych i bezkrytyczne porównywanie z wartościami emisji TSP przyjmowanymi przez KOBiZE i POP bez próby ich weryfikacji własnymi badaniami w warunkach rzeczywistych dla typowych w Polsce grup urządzeń prowadzi do potwierdzenia, że wartości którymi posługuje się Administracja Państwowa (z pouczenia grup antysmogowych) są prawidłowo dobrane i nie ma przeszkód do ich stosowania. Jest to przyzwolenie utwierdzające w przekonaniu o słuszności podjętych ograniczeń zakazów i działań naprawczych – takich jak na przykład dofinansowania do wymiany urządzeń i obliczanie (błędnego) efektu ekologicznego uniknięcia emisji pyłu po zlikwidowaniu ogrzewaczy pomieszczeń spalających biomasę drzewną.

2. Wyznaczona wartość B(a)P

Zastosowanie metody wyznaczania całkowitej emisji 16 WWA w pyle i fazie gazowej odlotowych jest cennym przyczynkiem do wprowadzenia rzetelnych metod oznaczania tego parametru i może pozwolić na zweryfikowanie inwentaryzacji emisji przypisywanej ogrzewaczom pomieszczeń spalającym drewno. Warto rozpatrzyć możliwość przeprowadzenia takich rzetelnych badań w warunkach rzeczywistych dla innych, typowych urządzeń stosowanych w Polsce, którym przypisuje się 100-krotnie większy poziom emisji, wprowadzając do planów redukcji zanieczyszczeń w powietrzu błędne wartości.

Przypominamy, że w emailu z 23.06.2022 w ramach dyskusji po spotkaniu roboczym 4.04.2022 Pani Joanna Kawulska, powołując się na ekspertyzę Dr Krystyny Kubicy, wyjaśniła źródło przyjęcia wartości BaP na poziomie 10 mg/GJ. Opublikowany Raport z badań współczesnego ogrzewacza pomieszczeń wskazuje, że wyniki emisji BaP są analogiczne do wyników badań OSKP wykonanych tymi samymi metodami, które były prezentowane na konferencji w 2021 w Gdańsku przez Prof. Roberta Kubicę.

Z punktu widzenia producentów ogrzewaczy pomieszczeń kwestia emisji substancji organicznych jest ściśle związana ze sprawnością urządzenia i odpowiedniej organizacji przepływów w palenisku, a zwłaszcza osiąganych temperatur. Zgodnie z wymaganiami Ekoprojektu, dla ograniczenia emisji wszystkich substancji organicznych, w tym 16 WWA, prowadzi się oznaczenie OGC podczas cyklu spalania wyznaczając średnią wartość zgodnie z obowiązującą normą EN 16510-1 badanie emisji wszystkich substancji organicznych prowadzi się jako wyznaczanie stężenia OGC, pobierając gazy odlotowe o temperaturze wyższej niż temperatura, w której zbierane są pyły na filtrze. Biorąc pod uwagę, że w przedstawionych w raporcie wynikach ilość WWA na pyle stanowi 10% ilości WWA całkowitego, ta metoda została dobrze dobrana jako wymagania nie zawarte w Ekoprojekcie. Niemniej program badania w warunkach rzeczywistych powinien uwzględnić pozostałe zmienne występujące w praktycznym stosowaniu ogrzewaczy pomieszczeń, to jest zwiększone i zmniejszone ilości załadunku oraz zmiany ciągu kominowego (np. 8-22 Pa), ponieważ są to czynniki mające istotny wpływ na poziom emisji związków organicznych. Dla przykładu badań obejmujących WWA można podać badania z pracy doktorskiej Klauser, F. (2020)*, w której podano wartości znacznie większe niż otrzymali autorzy Raportu i uzyskano w badaniach dla OSKP.

Dla porównania można podać wartości emisji benzoapirenu wyniki badań, na podstawie których uzyskano dane zastosowane do wyznaczania przez EMEP/EEA (EIP) wartości emisji pyłu z kondensatem (400 g/GJ oraz 800 g/GJ).

W publikacji przyjęto założenie, że spalanie 1 kg drewna wymaga ok. 6,5 normalnego m³ spalin przy 10% O2, do przeliczenia na średnie stężenie w m³

Należy zwrócić uwagę, że suma stężenia 16 WWA na poziomie powyżej 200 ug/m3, co wynika głównie z udziału naftalenu, który nie wywiera działania mutagennego ani rakotwórczego.

Wniosek

Wyznaczony poziom emisji benzo[a]pirenu jest drastycznie niższy niż wartości podawane w literaturze dotyczącej badań w warunkach rzeczywistych (7,9-29,7 mg/GJ)* przy zastosowaniu tej samej normy (ISO 11338-1:2003, ISO 11338-2:2003), które są zgodne z poziomem emisji przyjętym przez KOBIZE. Należałoby przeanalizować ponownie metodykę pobierania prób gazów odlotowych i przeprowadzić oznaczenie emisji OGC w celu ustalenia zgodności z Ekoprojektem.

*Klauser, F. (2020). Characterization of real-life benzo(a)pyrene emissions of residential wood combustion furnaces [Dissertation, Technische Universität Wien]. reposiTUm. https://doi.org/10.34726/hss.2020.40117

3. Wyznaczenie stężenia emisji pyłu TSP

Pomimo prowadzonej przez Cech od kilku lat akcji informacyjnej, która miała na celu wykazanie, że niedopuszczalne jest porównywanie wyników badań prowadzących do oznaczenia stężenia pyłu w spalinach, po raz kolejny usiłuje się porównywać wskaźniki emisji pyłu TSP z udziałem kondensatu z metody tunelu rozcieńczającego w temp 32 ^oC, na podstawie której uzyskano wynik 800 g/GJ (EMEP/EEA badania Glasius z 2005 r. dla pieców duńskich* sprzed 1999 roku) lub wskaźnikiem mieszanym 550 g/GJ z różnych nie publikowanych badań z kondensatem i bez kondensatu ze wskaźnikami z pyłomierza grawimetrycznego w metodzie referencyjnej (nie podanej) pobierającego spaliny z temperatury ok 250 ^oC.

Gdyby porównywano wyniki badań tą sama metodą i w tych samych symulowanych warunkach rzeczywistych, okazałoby się, że wyniki dla typowych dla polskiego domostwa pieca kaflowego lub wkładu kominkowego z marketu byłaby znacznie mniejsza, co oznaczałoby, że wprowadzanie zakazów i ograniczeń spalania drewna było bezpodstawne. Równocześnie efekt ekologiczny wymiany urządzeń spalających drewno na gazowe przewidywany przez prywatne firmy analityczne obsługujące Administrację lokalną byłby znacznie mniejszy niż powstał na papierze dla POP.

Uzyskany w badaniach wynik oznaczenia metodą grawimetryczną można by uznać za znaczne osiągnięcie w rozwoju technologii ogrzewaczy pomieszczeń. Niemniej jednak wynik ten jest o 50% większy niż wynik podawany przez producenta na tabliczce znamionowej, co oznacza, że zasadne jest przyjmowanie rezultatów badań emisji w warunkach rzeczywistych w celu oceny wpływu na zdrowie pomnożonych przez wskaźnik 1,5. Wynik na średnim poziomie 15 g/GJ jest również na tym samym poziomie w wynikach badań na zlecenie OSKP. W tabeli podano poziom oznaczonych stężeń pyłu 17-33 mg/m3, ale niestety nie podano, w jakiej temperaturze grzany był filtr w referencyjnej metodzie grawimetrycznej, natomiast zgodnie z Ekoprojektem powinna to być temperatura określona w normie EN 16510-1. Ponieważ spaliny pobierane były w temperaturze ok. 250 ^oC, to podczas schładzania do temperatury referencyjnej mogło dochodzić do kondensacji substancji lotnych powyżej tej temperatury referencyjnej (120 ^oC?), co miało istotny wpływ na poziom oznaczonego stężenia pyłu w spalinach TSP.

Powyższe ustalenia oznaczają również, że do wyznaczania wskaźników emisji w warunkach rzeczywistych zasadne jest stosowanie wskaźnika 1,3-1,4 krotności wyników badań laboratoryjnych prowadzonych w ramach testów dopuszczających do stosowania na rynku. Źródłem różnicy w wynikach badań w warunkach rzeczywistych są niestabilne warunki spalania (zróżnicowanie ciągu) oraz różnice w jakości paliwa, ale zwiększenie wskaźników emisji zanieczyszczeń pomiędzy badaniami laboratoryjnymi jest rzędu 50%, a nie 300%, jakby to wynikało z reguł wyznaczania wskaźników uśrednionych dla grup urządzeń według poradnika EMEP/EEA. Oznacza to, że maksymalny poziom wskaźnika emisji pyłu dla urządzeń zgodnych z Ekoprojektem nie powinien przekraczać 36 g/GJ.

Uzyskane wyniki emisji pyłu w warunkach rzeczywistych są dowodem, który podważa hipotezę, że wskaźniki stosowane do inwentaryzacji emisji i raportowaniu powinny być zwiększone, ponieważ stężenie pyłu uzyskane w pomiarach za urządzeniem jest znacznie mniejsza niż w pomiarach za kominem. Uważamy, że autorzy takich rozpowszechnianych w Polsce teorii nie mają świadomości, że stosowane wskaźniki emisji zostały uzyskane w metodzie badań z wykorzystaniem tunelu rozcieńczającego, a który jest modelem emisji z komina. Takie wyniki dla urządzeń znakowanych ekologicznie są na poziomie 36 g/GJ.

Podawanie temperatury w której zbierany był pył jest niezwykle istotne, ponieważ wartości przytoczone z EMEP/EEA w tabeli 6.2 pyłu z kondensatem, którymi posłużono się w tworzeniu wykresów w publikacji internetowej, to jest 100 g/GJ oraz 800 g/GJ (tabela 6.2), obejmują udział cząstek stałyc,h to jest pyłu zbieranego na grzanym filtrze, czyli taką samą metodą jak w badaniach ICHPW i wynosiły one odpowiednio 54 i 200 g/GJ dla urządzeń z „ecolabel” i urządzeń tradycyjnych.

Tylko z tymi ostatnimi wartościami emisji można porównywać wyniki badań opublikowane w Raporcie IChPW.

Z wartości emisji 17-33 mg/m3 tabela 6.1 wyznaczono emisje pyłu w zakresie 15 – 30 g/GJ (średnia 22,5) tabela 6.2, a równocześnie przeliczono, że wymaganie Ekoprojektu 40 mg/m3 daje 24 g/GJ. Przy zastosowaniu tego samego przelicznika wartości emisji powinny wynosić odpowiednio 10,2 i 19,8 g/GJ (średnia 15), co wydaje się jest nieścisłością, jednak są to wartości znacznie większe niż podaje producent na tabliczce znamionowej.

Wniosek

Przeprowadzenie pomiarów 6 cykli palenia, w których wyznaczano poziom emisji pyłu oraz emisji Co i Nox może mieć znaczenie dla rozwinięcia na szerszą skalę badań w warunkach rzeczywistych, oczywiście po wprowadzeniu dodatkowych pomiarów OGC i przy równoczesnym wyznaczaniu mocy grzewczej dla danego cyklu palenia. Biorąc pod uwagę, że dla ustalenia wskaźnika dla całej grupy urządzeń o charakterystyce wypracowanej w ramach Grupy Roboczej w oparciu o poziom sprawności jako głównego kryterium podziału, niezbędne będzie przeprowadzenie podobnych badań emisyjno-energetycznych dla odpowiednio dużej populacji ogrzewaczy pomieszczeń w celu uzyskania wystarczającego poziomu niepewności szacowania wskaźników krajowych dla grup urządzeń.

Tego typu programy badań były realizowane w wielu krajach i dzięki temu stosują one realne znacznie niższe wskaźniki emisji w porównaniu do zagregowanych i uśrednionych wskaźników w Polsce.

Badania w celu wyznaczenia wskaźnika emisji pyłu w warunkach rzeczywistych przeprowadzono metodą referencyjną bez określenia temperatury, w której zbierany był pył na sączku. W związku z tym nie jest możliwe stwierdzenie, czy jest to pył z udziałem kondensatu i porównywanie uzyskanych wartości średnich 22,5 G/GJ lub według tabeli 6.1 wartości 15 g/GJ z wartością podaną na tabliczce znamionowej, to jest 10 mg/m³, również nie jest możliwe. Porównywanie wartości zaczerpniętych z EMEP/EEA powinno się było porównywać z wartością frakcji filtrowalnej, czyli 200 g/GJ, a nie 800 g/GJ, równocześnie wskazując, że wartości stosowane przez KOBiZE i w POP-ach są wskaźnikiem emisji z kondensatem, a więc wielokrotnie wyższą.

Ponadto przytoczony w tabeli 1.5 wskaźnik 24 g/GJ z opracowania ICHPW jest w rzeczywistości przeliczonym wskaźnikiem dla urządzeń zgodnych z Ekoprojektem, to jest z badania bez kondensatu, czyli jest to frakcja filtrowalna. Pominięto milczeniem, że w tym samym opracowaniu źródłowym IChPW na zlecenie KOBiZE wyznaczono wskaźniki z kondensatem na wielokrotnie wyższym poziomie.

Stosowane w inwentaryzacji emisji i modelowaniu wartości są na poziomie najwyższym z możliwych do pobrania z EMEP/EEA, to jest 800 g/GJ. Zastosowanie takich porównań dla urządzeń tradycyjnych i nowoczesnych jest niezwykle groźne dla branży zduńskiej i kominkarskiej i jest argumentem za wprowadzaniem ograniczeń zakazów stosowania ogrzewaczy pomieszczeń spalających drewno, zwłaszcza, że są to badania opublikowane w branżowym czasopiśmie. Decydenci otrzymają doskonałe argumenty potwierdzające wysoki poziom wskaźnika zagregowanego opracowanego przez ICHPW na zlecenie KOBiZE, że urządzeń zgodnych niskoemisyjnych jest znikoma ilość i nie warto ich brać pod uwagę w wyznaczaniu średniego wskaźnika emisji pyłu ze spalania drewna w gospodarstwach domowych.

W tym samym numerze, w którym opublikowano raport z badań IchPW, znajduje się informacja podsumowująca ankiety CEEB. W podziale na ogrzewacze pomieszczeń i kotły oraz spalane paliwa uzyskano następujące dane:

– ilość kotłów: 5066158 szt. ( 45% spalanego paliwa to biomasa drzewna)

– ilość ogrzewaczy pomieszczeń: 2111316 szt., w tym 1099536 szt. kominków spalających drewno, a w pozostałej części w grupach pieców kaflowych i kuchniach spalany był częściowo węgiel; obecnie można założyć, że będzie to ok 50%. Takie zestawienie przeczy założeniom IChPW/KOBiZE przy tworzeniu zagregowanego wskaźnika dla emisji pyłu ze spalania biomasy drzewnej. Oznacza to, że ponad 41% urządzeń spalających biomasę drzewną to ogrzewacze pomieszczeń, co miejmy nadzieję skłoni KOBiZE do podjęcia współpracy z instytucjami zajmującymi się profesjonalnie badaniami certyfikującymi ogrzewaczy pomieszczeń w zakresie wyznaczania wskaźników emisji.

https://kominkipro.ihz.pl/ceeb-czym-polacy-ogrzewaja-domy/

Według oszacowania Branży ilości urządzeń nowoczesnych, co najmniej na poziomie znakowanych ekologicznie, użytkowanych w Polsce udział ten jest znaczny.

Nie wolno zapominać o tym, że wysoki wskaźnik emisji pyłu podtrzymywany przez KOBiZE jest bronią służącą do zwalczania ogrzewaczy pomieszczeń spalających biomasę drzewną jako OZE przez konkurencję w postaci nie tylko producentów urządzeń, ale również dostawców źródeł energii.